Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται στα πρόθυρα μιας σημαντικής μεταρρύθμισης, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προετοιμάζει ένα νέο πλαίσιο που αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο των αγροτικών επιδοτήσεων. Η πρόταση για τον νέο κανονισμό της ΚΑΠ, που θα καθορίσει την πορεία του αγροτικού τομέα για την επόμενη προγραμματική περίοδο, αναμένεται να δημοσιευθεί στα μέσα του τρέχοντος έτους.
Το νέο πλάνο προβλέπει την πλήρη κατάργηση του υφιστάμενου συστήματος δικαιωμάτων, σηματοδοτώντας μια ιστορική αλλαγή στον τρόπο διανομής των αγροτικών ενισχύσεων. Αντί για τα “ιστορικά δικαιώματα”, οι ενισχύσεις θα βασίζονται πλέον αποκλειστικά στην καλλιεργούμενη έκταση, με στόχο την απλοποίηση του συστήματος και την ενίσχυση της διαφάνειας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει επίσης την εισαγωγή κοινωνικών κριτηρίων στην κατανομή των επιδοτήσεων, μια κίνηση που στοχεύει στην ενίσχυση των πιο ευάλωτων αγροτών. Αυτή η προσέγγιση σηματοδοτεί μια σημαντική απόκλιση από την ενιαία φύση της ενίσχυσης που ίσχυε από το 2003, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο προσδιορισμού των “αδύναμων” δικαιούχων και τη συμβατότητα των κοινωνικών κριτηρίων με τους αναπτυξιακούς στόχους της ΚΑΠ.
Που εστιάζει η νέα ΚΑΠ
Η νέα ΚΑΠ 2023-2027 επικεντρώνεται στην οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα του αγροτικού τομέα. Με προϋπολογισμό που αγγίζει τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ για την Ελλάδα, στοχεύει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την υποστήριξη των αγροτικών κοινοτήτων.
Ωστόσο, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στο εισόδημα των αγροτών. Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι οι αλλαγές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση των επιδοτήσεων έως και 50% για ορισμένους παραγωγούς.
Παράλληλα, η νέα ΚΑΠ ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, προωθώντας τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό της γεωργίας. Αυτό περιλαμβάνει φιλόδοξους στόχους για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, καθώς και την αύξηση της βιολογικής παραγωγής.
Καθώς οι διαβουλεύσεις για το ελληνικό σχέδιο εφαρμογής της νέας ΚΑΠ πρόκειται να ξεκινήσουν, οι αγρότες και οι εμπλεκόμενοι φορείς καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα νέο τοπίο αγροτικής πολιτικής. Η επιτυχία αυτής της μεταρρύθμισης θα εξαρτηθεί από την ικανότητά της να εξισορροπήσει τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές προτεραιότητες, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του αγροτικού τομέα και την επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης.
