Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έκανε ένα σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της αλληλεγγύης και της ανθεκτικότητας της ΕΕ απέναντι στις φυσικές καταστροφές. Την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2024, ενέκρινε δύο κρίσιμους κανονισμούς που στοχεύουν στην παροχή άμεσης και ουσιαστικής βοήθειας στα κράτη μέλη που έχουν πληγεί από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Αυτή η νομοθετική πρωτοβουλία έρχεται ως απάντηση στις καταστροφικές πλημμύρες και πυρκαγιές που έπληξαν την Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου του 2024. Οι καταστροφές αυτές άφησαν πίσω τους ένα τεράστιο αποτύπωμα καταστροφής, επηρεάζοντας σημαντικά τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες.
Το νέο πακέτο μέτρων, γνωστό ως “RESTORE“, επιτρέπει στα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν με μεγαλύτερη ευελιξία τους πόρους από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και τα Ταμεία Συνοχής για την αποκατάσταση των ζημιών. Συγκεκριμένα, η ΕΕ θα μπορεί να χρηματοδοτήσει έργα ανάκαμψης σε ποσοστό έως και 95% του συνολικού κόστους, ενώ προβλέπεται και πρόσθετη προχρηματοδότηση ύψους 25% για την παροχή άμεσης ρευστότητας.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο θα μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί με μεγαλύτερη ευελιξία για τη χρηματοδότηση βραχυπρόθεσμων προγραμμάτων εργασίας, την υποστήριξη της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και την κάλυψη βασικών αναγκών των πληγέντων.
Η μέριμνα της ΕΕ για τον αγροτικό τομέα
Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για τον αγροτικό και δασικό τομέα. Οι χώρες της ΕΕ με αδιάθετα κονδύλια από προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης θα μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για την αποζημίωση γεωργών, δασοκαλλιεργητών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που υπέστησαν ζημιές τουλάχιστον 30% του παραγωγικού τους δυναμικού. Οι αποζημιώσεις αυτές θα καταβληθούν ως εφάπαξ πληρωμές, πλήρως καλυπτόμενες από κονδύλια της ΕΕ, με προθεσμία καταβολής έως το τέλος του 2025.
Τα μέτρα αυτά θα ισχύσουν για καταστροφές που σημειώθηκαν το 2024 ή το 2025. Εκτιμάται ότι το 2025, οι νέες ρυθμίσεις θα κινητοποιήσουν χρηματοδότηση ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, με εμπροσθοβαρείς πληρωμές για την περίοδο 2025-2027.
Ο νέος κανονισμός για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) θα επιτρέψει πράγματι στα κράτη μέλη της ΕΕ να ανακατανείμουν αχρησιμοποίητα κονδύλια από την περίοδο 2014-2020 για την παροχή επείγουσας βοήθειας σε πληγέντες από φυσικές καταστροφές.
- Τα κράτη μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν αδέσμευτα κονδύλια αγροτικής ανάπτυξης 2014-2020 για να παρέχουν άμεση στήριξη σε αγρότες, δασολόγους και επιχειρήσεις που επλήγησαν από καταστροφές σχετιζόμενες με την κλιματική κρίση από την 1η Ιανουαρίου 2024.
- Η βοήθεια θα έχει τη μορφή κατ’ αποκοπή ποσών έως 42.000 ευρώ ανά δικαιούχο και θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί 100% από τα αχρησιμοποίητα κονδύλια του ΕΓΤΑΑ 2014-2020.
- Ο νέος κανονισμός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ έως το τέλος του 2024, επιτρέποντας την ταχεία αντίδραση στις πρόσφατες καταστροφές.
Αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει στην παροχή ευέλικτης και άμεσης στήριξης στους πληγέντες από τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες και πυρκαγιές σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης.
